Ο δυσλειτουργικός τρόπος σκέψης.
Είναι γεγονός, ότι ο καθημερινός τρόπος σκέψης επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά μας. Ίσως κάποιες σκέψεις να είναι αληθινές ή να περιέχουν αλήθειες μικρές ή να είναι εντελώς αβάσιμες και εμείς να σκεφτόμαστε με λανθασμένο ή υπερβολικό τρόπο.
Έτσι οδηγούμε τον εαυτό μας σε ατραπούς που μας βγάζουν σε προκαταλήψεις, υποψίες, άγχη και αρνητική διάθεση. Μας εμποδίζουν να δούμε καθαρά τι μας συμβαίνει. Ας αναφέρουμε με απλά λόγια βασικά λάθη στη σκέψη μας:
- Βλέπουμε τα πράγματα μόνο άσπρα ή μόνο μαύρα και δεν βλέπουμε την γκρι περιοχή! Αυτό ονομάζεται “Διχοτόμος τρόπος σκέψης”.
- Αν μας συμβεί κάτι άσχημο σκεφτόμαστε ότι θα κρατήσει για πάντα. (Υπεργενικεύουμε).
- Αποδίδουμε για ότι μας συμβαίνει στην “κακή μας τύχη”. “Είμαι άτυχος, γιαυτό δεν μπορώ να βρω δουλειά.” Με κατατρέχει η μοίρα μου και δεν βρίσκω σωστό σύντροφο” ( Μοιρολατρία)
- Αντιδρούμε με υπερβολικό τρόπο, δίνουμε μεγαλύτερες διαστάσεις σε γεγονότα απ΄ότι είναι στην πραγματικότητα: “Δεν πήγα καλά στις εξετάσεις για δίπλωμα οδήγησης, άρα είμαι ανίκανος”. ( Μεγιστοποίηση )
- Υποτιμούμε τα θετικά ή τα παραγνωρίζουμε, μειώνοντας τις ικανότητες μας. Δίνουμε έμφαση σε μια αμελητέα λεπτομέρεια παραβλέποντας τη συνολική εικόνα. { Έχω μια φίλη εξαιρετική μαγείρισσα. Όποτε μας καλεί για τραπέζι επαινούμε τα καταπληκτικά της εδέσματα. Εκείνη πάντα τα υποτιμά λέγοντας “Μπα ήταν ανάλατα, ήθελαν ακόμα ψήσιμο, δεν τα κατάφερα ούτε αυτή τη φορά”. (Ελαχιστοποίηση)
- Η σκέψη του “Πρέπει”. Σκεφτόμαστε πως η ζωή μας, η καθημερινότητα μας, πρέπει να λειτουργήσει με ένα συγκεκριμένο τρόπο: “Πρέπει να είμαι πάντα σωστός, να μην κάνω λάθη, να είμαι σε όλα συνεπής, να ανταποκρίνομαι σε όλες τις κοινωνικές υποχρεώσεις μου” κλπ. Η σκέψη μας σε κουτάκια.
- Καταστροφικές ιδέες. Προβλέπουμε το μέλλον διασπείροντας τον πανικό στους γύρω μας αλλά και στο μυαλό μας. ” Θα αρρωστήσουμε από κορονωϊό και θα πεθάνουμε”. “Θα γίνει πόλεμος και θα χάσουμε τα παιδιά μας”.
- Κατηγοριοποιούμε ανθρώπους, φυλές, βάζουμε ταμπέλες σε άτομα και καταστάσεις: “Αυτή η οικογένεια είναι προβληματική” “όλοι οι τσιγγάνοι είναι μια φάρα απατεώνων” “οι πρόσφυγες είναι απειλή”, βάζουμε δηλαδή ταμπέλες. (Ετικετοποίηση).
- Διαβάζουμε τις σκέψεις των άλλων: Πιστεύουμε ότι έχουμε την ικανότητα να διαβάζουμε τη σκέψη των άλλων! “Η φίλη μου θα σκέφτηκε ότι δεν είμαι καλή νοικοκυρά αφού είδε ότι η κουζίνα μου ήταν άνω-κάτω”. Λάθος σκέψη με λάθος συμπέρασμα!
- Τα παίρνουμε όλα προσωπικά: “Ο φίλος μου δεν έκανε like στην ανάρτηση μου, άρα είναι θυμωμένος μαζί μου”.
- Συγκρίνουμε καθημερινά τη ζωή μας με τις ζωές των άλλων: “Η αδελφή μου έχει καλύτερο σπίτι από το δικό μου, η ξαδέλφη μου παντρεύτηκε έκανε οικογένεια, ενώ εγώ τίποτα”. Καθημερινές συγκρίσεις που σκέφτεται ο ανασφαλής και απαιτητικός εαυτός μας.
- Μυθοποιούμε τους άλλους γύρω μας: “Αυτός είναι τέλειος, καταφέρνει τα πάντα σε αντίθεση με μένα που όλο σκοντάφτω και πέφτω”!
- Σκεφτόμαστε μόνο τα αρνητικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου μας: “Ο σύζυγος μου δεν κάνει τίποτα σωστά, γκρινιάζει συνεχώς είναι εριστικός και μίζερος” ( Σωληνοειδής όραση).
- Προτρέχουμε, καταλήγοντας πάντα σε αρνητικά συμπεράσματα. Κάνουμε ένα ιατρικό έλεγχο λόγω μιας ενόχλησης και σκεφτόμαστε μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα, ότι πρέπει να γράψουμε τη διαθήκη μας! Πλάθουμε το χειρότερο σενάριο, με νοσοκομεία, θεραπείες κλπ. Βάζουμε τον εαυτό μας σε μια κατάσταση απίστευτου άγχους και απελπισίας. Άραγε λειτουργούμε έτσι για να μην απογοητευτούμε;
- Αγχωνόμαστε για να κάνουμε τα πάντα σωστά. Να μη μας ξεφύγει τίποτα, να ελέγχουμε τα πάντα στο σπίτι, στο γραφείο, στη δουλειά, γιατί τι θα πουν οι άλλοι;
- Θυματοποιούμε τον εαυτό μας: “Η συνάδελφος μου, ζητά συνέχεια να αλλάζουμε βάρδιες (νυχτερινά) κι εγώ υποχωρώ. Είμαι ο εύκολος στόχος στη δουλειά μου, με έχουν βρει καλή και με πατάνε”.
- Κατηγορούμε συνεχώς τον εαυτό μας (αυτοκατηγορία). “Εγώ φταίω για όλα, αν έλειπα εγώ τίποτα κακό δεν θα συνέβαινε”. Μαύρος τρόπος σκέψης.
Και τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν, για να μη βουλιάζουμε στην αρνητική μας σκέψη και να μη διαστρεβλώνουμε την πραγματικότητα;
-Πρώτα- πρώτα πρέπει να εντοπίσουμε, ποια από τα παραπάνω λάθη κάνουμε, αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας σε κάποια σημεία;
– Οι περισσότερες σκέψεις μας είναι ή παρελθόν ή μέλλον και βυθιζόμαστε σ΄αυτές. Ας μείνουμε στο τώρα. Το παρελθόν μας δίνει εμπειρίες και μαθήματα, το μέλλον εμπεριέχει αγωνίες και φόβους, που συχνά είναι υπερβολικοί.
-Ας βάλουμε στόχους στην κάθε μέρα μας.
-Κάθε πρωί είναι ένα νέο ξεκίνημα. Η προηγούμενη μπορεί να ήταν μια μεγάλη αποτυχία αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα είναι το ίδιο και η σημερινή.
-Διαχειριζόμαστε τα “πρέπει” που μας φόρτωσαν άλλοι, πολλές φορές οι ίδιοι οι γονείς μας, τα οποία έχουμε εσωτερικεύσει και μας φθείρουν. Επικοινωνώ μόνον όταν θέλω και όχι όταν πρέπει. Φωνάζω δυνατά, μιλώ σιγά, λέω αστεία, τραγουδώ, χορεύω, όποτε θέλω και μου αρέσει.
-Πολλές φορές κολλάμε σ΄ένα μαύρο σκηνικό, δεν είναι όμως όλα μουντά και θλιμμένα, η ζωή είναι ένα ουράνιο τόξο, αρκεί να βγεις έξω μετά την καταιγίδα.
-Ξεκουράζομαι, απενοχοποιώ την ανάπαυση, την “τεμπελιά”, την χρειάζομαι για να είμαι καλά εγώ και οι γύρω μου.
-Μαθαίνω να απολαμβάνω την ησυχία, τους χαλαρούς ρυθμούς σε μια πολύβουη καθημερινότητα. Μαθαίνω να κρατάω μεγαλύτερη απόσταση από τις σκέψεις μου, αξιολογώντας τις με έναν πιο ρεαλιστικό και έγκυρο τρόπο.
-Βάζω όρια στη σκέψη μου, δεν είμαι θύμα, δεν είμαι έρμαιο των επιθυμιών των άλλων. Ξεκαθαρίζω πρώτα στον εαυτό μου “ως εδώ και μη παρέκει, ως εδώ φτάνουν οι αντοχές μου”.
-Ψάχνω να βρω τι μου δίνει χαρά, τι μου κάνει καλό, με απλά ίσως πράγματα: Το καλημέρα στον γείτονα, μια βόλτα στη φύση, το διάβασμα, να δω μια ταινία, να κάνω γυμναστική, γιόγκα, ν΄ακούσω μουσική, ένα καφέ με φίλους, ένα τηλεφώνημα να μάθω νέα, να γράφω σε ημερολόγιο τις σκέψεις μου.. Τακτοποιώ τις ντουλάπες, καθαρίζω τα ντουλάπια μου, ετοιμάζω τσάντες και δίνω ότι δε μου χρειάζεται πια. Αυτό μου δίνει μεγάλη χαρά!
-Πάρε το ρίσκο ν΄αλλάξεις. Αν δεν σου αρέσει εκεί που είσαι κουνήσου, δεν είσαι δέντρο!
-Φαντάζομαι θετικά, είναι ο μόνος χώρος που δεν μπορεί κανείς να μπει και δεν απολογούμαι σε κανέναν.
-Πολλοί άνθρωποι κάνουν προσευχή και διαλογισμό για να συνδεθούν με τον Δημιουργό και το Σύμπαν. Βοηθά πολύ, γιατί το μυαλό μένει συγκεντρωμένο, οι κακές σκέψεις φεύγουν, ηρεμούν τα νεύρα και έρχεται εσωτερική γαλήνη.
Τελειώνοντας, σας μεταφέρω αυτό που έγραψε κάποτε η Frida Kahlo: “Βλέπω πάντα ορίζοντες εκεί που εσύ βλέπεις σύνορα”!