Η είσοδος του παιδιού στον παιδικό σταθμό για πρώτη φορά είναι γεγονός ουσιαστικής σημασίας για τη ζωή του αλλά και για τους γονείς του. Συνήθως είναι η πρώτη φορά που αποχωρίζεται την οικογένειά του, ανοίγει τα φτερά του σε ένα κόσμο συνομηλίκων και του δίνεται η ευκαιρία να αναπτύξει τις ικανότητές του αλλά και να αποκτήσει δεξιότητες.
Ωστόσο, το παιδί αντιμετωπίζει κάποιες ψυχολογικές δυσκολίες που δε θα πρέπει να μας προκαλούν εντύπωση γιατί αυτή η εμπειρία θεωρείται μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στον τρόπο ζωής του. Η φοίτηση στον παιδικό σταθμό είναι για την πλειοψηφία των παιδιών η πιο παρατεταμένη απομάκρυνσή τους από τον ζεστό και φιλικό χώρο του σπιτιού τους. Κάθε εργάσιμη μέρα, το παιδί είναι αναγκασμένο να αφήνει τις βολικές συνήθειες του σπιτιού, τα παιχνίδια του και μια δοτική μητέρα που ήταν πάντα δίπλα του, για να βρεθεί ξαφνικά στριμωγμένο σε αυστηρούς κανόνες και στην πολύβουη σχολική πραγματικότητα.
Το χειρότερο όμως όλων, είναι ότι τα σκήπτρα της εξουσίας έχουν περάσει στα χέρια της δασκάλας που δε γνωρίζει το παιδί και δεν είναι εκεί μόνο γιαυτό αλλά για 20 ακόμα παιδάκια!
Όμως και από την πλευρά των γονέων αυτός ο αποχωρισμός είναι δύσκολος. Σε καμιά μητέρα δεν αρέσει ν΄αφήνει το παιδί της στη φροντίδα κάποιου άλλου και αναρωτιέται συνεχώς αν έχει πάρει τη σωστή απόφαση.
Θυμάμαι συχνά, όταν έρχονταν μητέρες στο γραφείο μου, να είναι απαρηγόρητες και ανήσυχες που ”άφησαν σε ξένα χέρια” το παιδάκι τους. Έχω καταγράψει ακόμα μαρτυρίες παιδαγωγών που μου ανέφεραν για μητέρες που κοίταζαν έξω από τα παράθυρα κλαίγοντας για ώρες, τα πρωινά που άφηναν τα παιδιά τους στο σταθμό ή για μαμάδες που έφευγαν κρυφά προκειμένου να αποφύγουν σκηνές δακρύων δικές τους αλλά και των παιδιών.
Πρόσφατες έρευνες εμφανίζονται καθησυχαστικές, αναφέροντας, ότι ένας παιδικός σταθμός ωφελεί τα μικρά παιδιά, αφού τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σωματικά, πνευματικά, κοινωνικά, και συναισθηματικά.
Σκοπός του παιδικού σταθμού δεν είναι μόνο η φύλαξη του παιδιού αλλά κυρίως η διαπαιδαγώγησή του. Το να εξασφαλίσετε στο παιδί όσο το δυνατό γρηγορότερα ένα περιβάλλον που να του προσφέρει
ερεθίσματα ώστε να αναπτύξει τις αισθήσεις, να αποκτήσει τον έλεγχο του σώματός του, να συνηθίσει στην επικοινωνία και τη δημιουργία σχέσεων με άλλα συνομήλικα του παιδιά, επηρεάζει σημαντικά τη διαδικασία της ανάπτυξής του.
Χωρίς να αμφισβητούμε τη θετική επίδραση της οικογένειας, πρέπει να πούμε ότι ο παιδικός σταθμός μπορεί επίσης να προσφέρει σ΄ένα παιδί τις ιδανικές συνθήκες και την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση για την ανάπτυξή του. Ο παιδικός σταθμός αποτελεί την πρώτη και σημαντικότερη ευκαιρία του παιδιού να μάθει να προσαρμόζεται στον έξω κόσμο. Θα μπορέσει να συμμετέχει σε ομάδες, θα μάθει τρόπους συμπεριφοράς, θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και θα σέβεται τους κανόνες και τα όρια των μεγάλων. Θα δημιουργήσει και θα διατηρήσει με το δικό του μοναδικό τρόπο, νέους φίλους. Με τον καιρό θα φανούν και κρυμμένα ταλέντα και επιτυχίες στο γνωστικό τομέα. Αυτά που θα μάθει το παιδί για τη συμπεριφορά του μέσα σε μια ομάδα και την προσαρμογή του σε νέες καταστάσεις, είναι γνώσεις που θα εφαρμόζει στη μετέπειτα ζωή του. Πηγαίνοντας στον παιδικό σταθμό θα μάθει να είναι αυτόνομο, να τρώει, να πηγαίνει μόνο του στη τουαλέτα, να φροντίζει για την καθαριότητά του.
Συνεπώς το παιδί θα αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στις δυνατότητές του, έτσι ώστε να αντιμετωπίσει ευκολότερα τα επόμενα στάδια της ανάπτυξής του. Επίσης με το να εξερευνά διαφορετικές στάσεις και κινήσεις με την παρότρυνση της δασκάλας, με το να διδάσκεται μέσω των τραγουδιών και παιχνιδιών τα μέρη του σώματός του, ανακαλύπτει το σώμα του, μαθαίνει να το ελέγχει, να το συντονίζει και να ενεργοποιεί τις δυνάμεις του. Μαθαίνει να ζει με άλλους, να αποδέχεται μικρές απαγορεύσεις, να μην είναι ανυπόμονο όταν η δασκάλα ασχολείται με άλλα παιδιά, να μοιράζεται τα παιχνίδια και να προσέχει τα αντικείμενα κοινής χρήσης που δε του ανήκουν.
Μαθαίνει να ελέγχει τη συμπεριφορά του: τα πείσματα, την επιθετικότητα, τη ντροπαλότητα, τις απαιτήσεις, έτσι ώστε να ενταχθεί ομαλά στην ομάδα των συνομηλίκων του.
Την περίοδο αυτή συντελείται μια σημαντική γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού μέσω της άμεσης σχέσης που δημιουργεί με την νηπιαγωγό είτε προσπαθώντας να τη μιμηθεί ανακαλύπτοντας νέες λέξεις, ή προσπαθώντας να χρησιμοποιήσει ένα πιο σωστό λεξιλόγιο.
Άρνηση για τον παιδικό σταθμό: Δε θέλω να πάω, σου λέω!
Κάθε χρόνο ο Σεπτέμβρης είναι ένας δύσκολος μήνας για όλα τα παιδιά. Κάθε νέα σχολική χρονιά είναι μια υπενθύμιση για το παιδί ότι μεγαλώνει πια και πρέπει να γίνει ανεξάρτητο. Το πιο σκληρό τις μέρες αυτές είναι το γεγονός ότι το παιδί αφήνει το σπίτι και τις παλιές γνώριμες συνήθειες του.
Η απομάκρυνση από το σπίτι είναι μεν ένα συγκλονιστικό βήμα προς τον έξω κόσμο, αλλά ταυτόχρονα εμπεριέχει και μία αίσθηση απώλειας. Αυτή η γλυκόπικρη γεύση φέρνει μαζί της όλη τη ζεστασιά της ασφάλειας του σπιτιού, που το παιδί απαρνιέται καθώς κάνει το ένα μετά το άλλο βήματα, στον άγνωστο, απέραντο κόσμο.
Ένα από τα βασικά αίτια της άρνησης του παιδιού για το σχολείο είναι, ότι δεν είναι ακόμα έτοιμο. Κάποιοι γονείς δεν έχουν τη δυνατότητα επιλογής, κάποιοι άλλοι όμως που έχουν αυτή την επιλογή πρέπει να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να στείλουν το παιδάκι τους στον παιδικό. Πότε όμως είναι η κατάλληλη ηλικία για να εισαχθεί ένα παιδί σε παιδικό σταθμό; Αυτό βέβαια εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων, όπως το οικογενειακό περιβάλλον, την ποιότητα του εκπαιδευτικού κέντρου αλλά πάνω απ΄όλα, από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού.
Ωστόσο ένα παιδί δύο χρονών που έχει μείνει σπίτι του με τη φροντίδα των γονέων του, παρουσιάζει κάποια πλεονεκτήματα έναντι των πιο μικρών παιδιών. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ρυθμός ζωής του είναι χαλαρός και ομοιόμορφος, δεν είναι υποχρεωμένο να σηκώνεται πολύ πρωί, να αλλάζει περιβάλλον ή να αλλάζει τις ώρες φαγητού και ύπνου. Το κυριότερο όμως απ΄όλα είναι, ότι δε χρειάζεται ν΄αλλάζει συνέχεια το πρόσωπο αναφοράς (από τη μητέρα στη νηπιαγωγό και αντίστροφα) αποφεύγοντας έτσι τη σύγχυση που θα δημιουργούνταν προσπαθώντας να τραβήξει την προσοχή και των δύο.
Μια κρίσιμη ηλικία για την είσοδο του παιδιού στον παιδικό σταθμό είναι εκείνη μεταξύ των οχτώ με δεκαοχτώ μηνών. Αυτό συμβαίνει γιατί το παιδί αφενός είναι ικανό να αντιληφθεί την αλλαγή σε ένα άγνωστο περιβάλλον και την απουσία των γονέων του και αφετέρου δε μπορεί να συνειδητοποιήσει τη διαφορά ανάμεσα σε μια προσωρινή ή μόνιμη ”εγκατάλειψη”.
Το παιδί θεωρεί ότι κάθε φορά που το αφήνουν στον παιδικό σταθμό δε θα γυρίσουν να το πάρουν και παρόλο που κάθε μέρα οι γονείς γυρίζουν, το παιδί θ΄αργήσει να το κατανοήσει και να το αποδεχτεί.
Γύρω στο τρίτο έτος είναι επίσης μια δύσκολη περίοδος εισόδου του παιδιού σ΄ένα σταθμό εξαιτίας της προσκόλλησης που έχει το παιδί προς τη μητέρα του, καθώς επίσης και της φοβίας του για άγνωστα άτομα.