”Επικίνδυνοι γονείς”

Επικίνδυνοι γονείς; Μα είναι δυνατόν να υπάρχουν γονείς που δεν αγαπούν τα παιδιά τους, που δεν τα νοιάζονται, που δεν θέλουν το καλό τους; Δυστυχώς υπάρχουν, πολλές φορές είναι ακόμα και δίπλα μας. Είναι αποδεκτό πως δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ικανοί να γίνουν γονείς και δεν πρέπει. Ο γονεϊκός ρόλος έχει απαιτήσεις. Αλλάζει η ζωή του ανθρώπου σε μια στιγμή. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να είναι κάποιος γονιός. Δεν υπάρχουν συνταγές. Όλοι κάνουμε λάθη και από αυτά μαθαίνουμε. Τις ελλείψεις, τις αδυναμίες και τις παραλείψεις, αν τις αναγνωρίσουμε και τις παραδεχθούμε, τις διορθώνουμε και προχωρούμε στην υγιή συναισθηματική και βιολογική ανάπτυξη του παιδιού μας. Καλός γονιός είναι εκείνος που αφουγκράζεται τις ανάγκες, τις δυσκολίες, τις ιδιαιτερότητες του παιδιού του και στέκεται δίπλα του με λογική και συναίσθημα. Όμως ποιος είναι ο επικίνδυνος και τοξικός γονιός;  Πως ορίζεται η γονεϊκή ανικανότητα; Από την εργασιακή μου ενασχόληση και τις γνώσεις μου στον Τομέα της Παιδικής Προστασίας και Συμβουλευτικής Οικογένειας, θεωρώ ότι σε κάθε περίπτωση παραμέλησης ή κακοποίησης παιδιού βρίσκεται πάντα μια οικογένεια σε κρίση. Μια οικογένεια που έπασχε για μικρό ή μεγάλο διάστημα, που εξέπεμπε γύρω της σήματα κινδύνου αλλά κανείς δεν αναγνώριζε ή κι αν τα αναγνώριζε, τα αποσιωπούσε. Μια χρόνια δυσλειτουργία (οικονομικά προβλήματα, ανεργία, αρρώστια, περιβαλλοντικό στρες ) σε συνδυασμό με μια οξεία κρίση ( φυλάκιση, θάνατος, ψυχική αρρώστια, εγκατάλειψη) είναι προϋποθέσεις για την κακοποίηση και παραμέληση παιδιών. Οι συνθήκες ζωής στην πόλη είναι ένας άλλος παράγοντας. Η απομόνωση μιας πυρηνικής οικογένειας ( μόνοι γονείς – παιδιά) στο ασφυκτικό διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας με τις απρόσωπες σχέσεις, όπου ο διπλανός δεν είναι ο φίλος που θα τρέξει όταν τον χρειάζεσαι, που θα ρίξει μια ματιά στο παιδί όταν έχεις δουλειά, που θα πεις μια κουβέντα ”να ξεσκάσεις”. Συχνά είναι αυτός που ειδοποιεί το ”100” επειδή τα παιδιά δημιουργούν ”ηχορύπανση” στην πολυκατοικία με τις φωνές και τα κλάματα τους. Τελευταία, δικαστήριο καταδίκασε οικογένεια με τέσσερα μικρά παιδιά να πληρώνει πρόστιμο, όποτε κάνουν φασαρία!!! Επικίνδυνος γονιός είναι ένας ανώριμος  και συναισθηματικά ορφανός ενήλικας (συχνά και ανήλικος). Προβάλλει τα συναισθήματα που δε μπορεί να διαχειριστεί ο ίδιος, στο παιδί του. Αυτό τον οδηγεί σε συμπεριφορές, όπως ξεσπάσματα οργής, κακοποίηση ή ακόμη να ζητά από τα παιδιά του να φροντίζουν τις δικές του ψυχικές ανάγκες! Υπάρχουν γονείς που θεωρούν τα παιδιά τους σαν ένα ”στιγμιαίο λάθος” που τους έβαλε σε μεγάλους μπελάδες! Δείχνουν ανικανότητα να διδάξουν, να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους, τα απομακρύνουν από τον άλλο γονιό, τα βλέπουν ανταγωνιστικά και συχνά φτάνουν στην συναισθηματική, διανοητική, σωματική και σεξουαλική κακοποίηση τους. Επικίνδυνοι γονείς είναι για μένα, αυτοί που δημοσιεύουν φωτογραφίες των παιδιών τους στα κοινωνικά δίχτυα παρά τις συστάσεις των Ειδικών για την Καταπολέμηση του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Το ίδιο το παιδί δεν έχει τη βούληση και τη δύναμη να αντιδράσει στην ανόητη αυτή ενέργεια των γονιών του που αγνοούν τον κίνδυνο της διαδικτυακής πορνογραφίας στην οποία το εκθέτουν! Επικίνδυνοι είναι οι γονείς χρήστες ναρκωτικών ουσιών και οι χρόνιοι αλκοολικοί . Στο περιβάλλον τους διαδραματίζονται καυγάδες, ξυλοδαρμοί, κακοποιήσεις, εντάσεις και σωματική βία προς όλα τα μέλη της οικογένειας. Κλείδωμα στο δωμάτιο επί ώρες για να συνετιστεί το άτακτο παιδί τους ή το αφήνουν μόνο στο σπίτι ενώ είναι ακόμα νήπιο. Επικίνδυνους θεωρώ ακόμα και τους γονείς που εγκαταλείπουν τα παιδιά τους σε μια μόνιμα ανοιχτή τηλεόραση, κινητό, τάμπλετ κλπ. Ας προσέξουν και οι γονείς που διατρέφουν τα παιδιά τους μόνο με έτοιμα φαγητά με την δικαιολογία ” μα δεν προλαβαίνω”. Είναι κι αυτό ένα ”ξεφόρτωμα” ευθυνών, μια ανάγκη αναζήτησης γρήγορων και εύπεπτων τρόπων διαφυγής  που συχνά χαρακτηρίζει τους ανώριμους γονείς. Επικίνδυνοι είναι οι γονείς που κάνουν πειραματόζωα τα παιδιά τους μαθαίνοντας τα από τη νηπιακή ακόμα ηλικία να πίνουν, να καπνίζουν ή και να αυνανίζονται. Συγκλονίστηκα, όταν πριν λίγες μέρες διάβασα στα μέσα ενημέρωσης, ότι ένας πατέρας σε γαμήλιο γλέντι σε χωριό της Κρήτης, έδωσε ένα ποτήρι κρασί στον δεκάχρονο γιό του, παροτρύνοντας τον να το πιει. Όταν το παιδί αρνήθηκε, ο πατέρας το χαστούκισε δημοσίως λέγοντας του: ”Πως θα γίνεις  μωρέ άντρας αν δε μάθεις να πίνεις; Αναρίθμητες έρευνες έχουν δείξει ότι η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας, παραμέλησης ή εξαναγκασμού στο παιδί μπορεί να οδηγήσει σε επιθετικότητα, αντικοινωνική συμπεριφορά και προβλήματα ψυχικής υγείας. Ένα παιδί που βιώνει μια οδυνηρή κατάσταση με τους γονείς του, μπορεί να τραυματίσει τόσο καταλυτικά την ψυχή του, ώστε να επηρεάσει όλη την πορεία της ζωής του και όλες τις σχέσεις του με τους ανθρώπους αργότερα.

Τι  πρέπει να κάνουμε λοιπόν, θα με ρωτήσετε τώρα.  Αγαπητοί μου γονείς, αν νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά στον γονεϊκό σας  ρόλο, ξεκινήστε να κάνετε μόνοι σας μια ενδοσκόπηση από τότε που θυμάστε τον εαυτό σας. Φέρτε στο μυαλό σας τη δική σας παιδική ηλικία, τα βιώματα και τις εμπειρίες σας. Τι σας πλήγωσε στις σχέσεις με τους γονείς και τ΄αδέλφια σας, τι σας έκανε να αισθανθείτε ότι δεν αξίζετε και διαρκώς μειονεκτούσατε. Τι καλά στοιχεία πήρατε από τους γονείς σας και πόση αγάπη και  ενδιαφέρον; ”Πολλοί ενήλικες που μεγάλωσαν σε ανεπαρκές οικογενειακό περιβάλλον δεν μπορούν να προσφέρουν το σωστό γονεϊκό ρόλο στα δικά τους παιδιά που κι εκείνα μεγαλώνοντας θα μεταφέρουν τα ίδια πρότυπα στην οικογένεια τους”. ( Κυκλική μορφή παραμέλησης ή κακοποίησης)  Ελένη Αγάθωνος. {Θεραπευτική παρέμβαση σε οικογένειες που παραμελούν ή κακοποιούν τα παιδιά τους}. Δώστε στον εαυτό σας ένα time out. Όταν νιώθετε ότι πάτε να χτυπήσετε το παιδί σας, πιθανόν να είστε κουρασμένοι, εκνευρισμένοι, σε απόγνωση από τα βάσανα της ζωής. Ανέχεια, ανεργία, συγκρουσιακές σχέσεις στη δουλειά, προστριβές και εντάσεις στο γονεϊκό ή συζυγικό σας περιβάλλον, αρρώστιες κλπ. Πάρτε μια βαθιά ανάσα και ζητήστε από τον- την σύζυγο σας να πάρει κοντά του για λίγο το παιδί.  Η ένταση της στιγμής θα περάσει και θα σκεφθείτε πιο ήρεμα. Φροντίστε τον εαυτό σας, αξιολογείστε πράγματα που έχετε και πάρτε λίγη χαρά από όπου μπορείτε. Σκεφτείτε ότι, όταν τα παιδιά νιώθουν υπερδιέγερση ή παθαίνουν υστερία δεν ηρεμούν από μόνα τους. Διατηρείστε την ψυχραιμία σας, χαμηλώστε το ανάστημα σας στο ύψος του παιδιού, επιχειρήστε βλεμματική επαφή και μιλήστε του με σοβαρότητα. Ακούστε τι θα σας πει κι εκείνο και δώστε του επιλογές, αντί να του κάνετε κήρυγμα. Αν όμως δείτε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια διόρθωσης της συμπεριφοράς σας δεν έχει αποτέλεσμα απευθυνθείτε σε ειδικό, δεν είναι στίγμα ούτε ντροπή, προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα!

Σαν κοινωνία πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε επιτέλους.  Είναι πολύ πιθανό να υπάρχει στον περίγυρο μας μια οικογένεια με πρόβλημα επιβίωσης, με ψυχιατρικό θέμα, με δυσκολίες ζωής. Ας ενδιαφερθούμε με διακριτικό τρόπο και αληθινό ενδιαφέρον, να στηρίξουμε, να βοηθήσουμε ή και να παραπέμψουμε σε κάποιον ειδικό. Ας το κάνουμε πριν είναι αργά και πριν πούμε το κοινότυπο: ”Πω- πω πέσαμε από τα σύννεφα” όταν πια έχει συμβεί το κακό.

Παραθέτω μια λίστα υπηρεσιών που μπορεί κάποιος να απευθυνθεί για βοήθεια ή παραπομπή περιστατικού:

Δίκτυο  Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Υποστήριξης: 1034

Παιδική Προστασία: 1107

Για γονείς Εφήβων: 8 ο 1 8 0 1 1 1 7 7

Μαζί για το παιδί: 11525

Τηλεφωνική Γραμμή για Παιδιά :  1056  ( Χαμόγελο του Παιδιού)

Κατάθλιψη: 1034

Στήριξη για εφήβους και παιδιά: 11611 (Χαμόγελο του Παιδιού).